भारताच्या अंतराळ तंत्रज्ञानामध्ये एक महत्त्वपूर्ण प्रगती 10-टन उभ्या ग्रहांच्या मिक्सरच्या विकासासह प्राप्त झाली आहे, जे जागतिक स्तरावर ठोस प्रोपेलेंट उत्पादनासाठी सर्वात मोठे आहे. भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (इस्रो) आणि सेंट्रल मॅन्युफॅक्चरिंग टेक्नॉलॉजी इन्स्टिट्यूट (सीएमटीआय) यांच्यात सहकार्याने डिझाइन केलेले आणि निर्मित, या नवीन उपकरणांमुळे सॉलिड रॉकेट मोटर्सच्या निर्मितीमध्ये कार्यक्षमता आणि सुरक्षितता वाढेल अशी अपेक्षा आहे. हँडओव्हर सोहळा 13 फेब्रुवारी रोजी सीएमटीआय, बेंगलुरू येथे झाला, जिथे सतीश धवन स्पेस सेंटर (एसडीएससी) संचालक ए. राजराजन यांना इस्रोचे अध्यक्ष एस. सोमनाथ आणि सीएमटीआयचे संचालक के. प्रसाद यांच्या उपस्थितीत मिक्सर मिळाले.
ठोस प्रोपेलेंट उत्पादन वाढविणे
म्हणून नोंदवले इस्रोने, इस्रोच्या म्हणण्यानुसार, नवीन उभ्या ग्रह मिक्सर ही भारताच्या अंतराळ प्रोपल्शन सिस्टममध्ये एक महत्त्वपूर्ण भर आहे. सॉलिड प्रोपेलेंट्स, जे रॉकेट मोटर्सचा कणा म्हणून काम करतात, त्यामध्ये सामग्रीच्या संवेदनशीलतेमुळे अचूक आणि नियंत्रित मिश्रण आवश्यक आहे. नवीन विकसित मिक्सर, अंदाजे 150 टन वजनाचे 5.4 मीटर लांबीचे परिमाण, 3.3 मीटर रुंदी आणि 7.7 मीटर उंची, ठोस प्रोपेलेंट उत्पादनाची सुसंगतता, गुणवत्ता आणि स्केलेबिलिटी सुधारेल.
अंतराळ तंत्रज्ञानामध्ये आत्मनिर्भरतेकडे
गंभीर तंत्रज्ञानामध्ये आत्मनिर्भरतेसाठी भारताच्या दबावाचा एक भाग म्हणून, अंतराळ विभागाने स्वदेशी उत्पादन क्षमता विकसित करण्यासाठी अनेक उपक्रम हाती घेतले आहेत. या मिक्सरची जाणीव एरोस्पेस अभियांत्रिकी आणि उत्पादनातील भारताच्या वाढत्या क्षमतेवर अधोरेखित करते. या उपकरणांमध्ये फॅक्टरी-स्तरीय स्वीकृतीच्या यशस्वी चाचण्या केल्या आहेत आणि देशाच्या अंतराळ परिवहन प्रणालींमध्ये प्रगती करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे.
इस्रोच्या मिशनसाठी भविष्यातील परिणाम
सुरक्षा आणि उत्पादकता सुधारण्यावर भर देऊन, नवीन विकसित मिक्सरने भविष्यातील इस्रो मिशनसाठी ठोस प्रोपेलेंट तयारीची प्रक्रिया सुव्यवस्थित करणे अपेक्षित आहे. जागतिक अंतराळ उद्योगात भारताच्या स्थितीस बळकटी देऊन हे तंत्रज्ञान आगामी प्रक्षेपण वाहन घडामोडींना पाठिंबा देणार आहे.
मुख्य:संपादक:शाहाबाज शेख
